Maar weinig landen in Midden-Amerika - en zelfs in de wereld - kunnen concurreren met de natuurlijke, culturele en historische rijkdommen van Guatemala. Of zoals de Amerikaanse antropoloog Oliver La Farge het ooit treffend samenvatte: 'Guatemala is zo mooi dat het pijn doet.' Fraaie koloniale architectuur, adembenemende meren, tientallen vulkanen, twee kuststroken en dichtbegroeide oerwouden bezaaid met monumentale Mayatempels - Guatemala heeft het allemaal. Bijna 40% van de bevolking stamt af van de Maya's en daarmee is Guatemala het meest inheemse land van Midden-Amerika.
Guatemala-Stad en de vulkaan Pacaya
De hoofdstad van Guatemala is een van die Latijns-Amerikaanse steden waar reizigers zich vaak snel uit de voeten maken. Dat is jammer, want Guatemala-Stad biedt met afstand het grootste culturele en culinaire aanbod van het land. De metropool heeft de afgelopen jaren bovendien flinke stappen gezet richting een toegankelijkere en schonere stad.
Wie kort in de hoofdstad verblijft, doet er goed aan het uitstekend aangeschreven Museo Nacional de Arqueología y Etnología te bezoeken, een must voor wie meer wil weten over de Mayacultuur. Voor koloniale gebouwen als de Catedral Metropolitana en het Palacio Nacional de la Cultura bezoek je Parque Central, het bruisende hart van de stad. Het historische centrum kent de levendige chaos die doet denken aan Mexico-Stad. 's Avonds lonkt Zona Viva, het moderne uitgaansdistrict waar de betere restaurants, bars en clubs zijn gevestigd.
Guatemala telt maar liefst 33 vulkanen. De meest beklommen is de Volcán de Pacaya, op slechts 45 minuten rijden ten zuiden van de hoofdstad. Deze 2250 meter hoge vulkaan maakt deel uit van het gelijknamige nationale park en staat bekend om zijn spectaculaire, van dichtbij zichtbare erupties. De sterke vulkanische activiteit van de Pacaya is te danken aan de ligging op de zogenaamde Ring van Vuur, het gebied rond de Grote Oceaan waar bovengemiddeld veel aardbevingen en uitbarstingen voorkomen.
Antigua: koloniale trekpleister omringd door vulkanen
Op slechts 36 kilometer ten zuidwesten van de hoofdstad ligt één van de mooiste steden van Midden-Amerika: Antigua. De voormalige hoofdstad van het land is met haar prachtige kloosters, kerken en fotogenieke ruïnes een Unesco-parel voor liefhebbers van koloniale architectuur. Antigua is bovendien de meest toeristische en toegankelijke stad van Guatemala.
Je vindt er talloze cafés, koffiebars, ijszaken en fijne restaurants waar reizigers van over de hele wereld samenkomen. Met haar tientallen taalscholen is Antigua ook de hoofdstad van Guatemala voor Spaans leren. Shoppers komen er aan hun trekken met topkoffie, chocolade en inheemse kleding van schitterende stoffen. Wist je dat Antigua ook bekendstaat als de jadehoofdstad van Guatemala? De stad telt vele juweliers en galeries in prachtige koloniale panden.
Een van de populairste activiteiten in Antigua is het boeken van een vulkaanexcursie. De Volcán de Agua (3750 m) domineert de skyline, terwijl op slechts 16 kilometer afstand de Volcán de Fuego (3763 m) ligt, een van de meest actieve vulkanen van Centraal-Amerika. Dat deze vulkaan zijn naam waard is, bleek in juni 2018 toen een zware uitbarsting tientallen slachtoffers eiste.
Hoogland: Lago de Atitlán, Chichicastenango en Xela
Tot het mooiste natuurschoon van Guatemala behoort zonder twijfel Lago de Atitlán, op drie uur rijden ten westen van Antigua. Op 1500 meter hoogte en omringd door twaalf vulkanen biedt dit spiegelende blauwe meer een magistrale setting. Aan de oevers liggen verschillende dorpjes, elk met hun eigen sfeer en publiek.
De hoofdstad van het meer is Panajachel, waar de meeste reizigers arriveren en hun excursies starten. In het hoogland, 37 kilometer ten noorden van Panajachel, ligt Chichicastenango, thuishaven van de grootste inheemse markt van Midden-Amerika. Elke donderdag en zondag verandert het stadje in een kleurrijk spektakel van stoffen, wierook en maskers.
Is het sfeervolle maar toeristische Antigua je iets te druk? Dan is Quetzaltenango - kortweg Xela - misschien wel jouw plek. De tweede stad van Guatemala, 165 kilometer westelijker, is minder gepolijst maar juist authentieker, met een levendig studentenleven en een uitgesproken inheemse sfeer. In de omgeving vind je charmante Mayadorpjes, zoals San Andrés Xecul met zijn felgekleurde kerk.
Wie de markt van Chichicastenango te massaal vindt, kan terecht in San Francisco El Alto, dat uitkijkt over Xela. Een andere aanrader is een uitstap naar Laguna Chicabal, een mystiek kratermeer op 2712 meter hoogte, omgeven door nevelwoud en heilig voor de Maya's (zwemmen is er niet toegestaan). Ten slotte prijkt hier ook de hoogste berg van Guatemala: de Volcán Tajumulco (4220 m), tevens de hoogste vulkaan van Midden-Amerika.
Petén: Mayacultuur en eindeloze jungles
Het noordelijke departement El Petén beslaat bijna een derde van de oppervlakte van Guatemala en is een must voor wie geïnteresseerd is in de rijke Maya-erfenis. De absolute topattractie is Tikal, een van de grootste en meest indrukwekkende archeologische vindplaatsen van de precolumbiaanse beschaving.
De oude Mayastad, bewoond tussen 700 v.Chr. en 1000 n.Chr., ligt midden in het Parque Nacional Tikal, dat 57.000 hectare dicht regenwoud beslaat. Tussen de ruïnes van tempels, piramides en paleizen leven talloze vogelsoorten, brulapen en toekans. De mystieke sfeer bij zonsopkomst tussen de nevels is ronduit onvergetelijk.
Op 60 kilometer van Tikal ligt het aangename stadje Flores, gelegen op een eiland in het Lago Petén Itzá. Met haar kleurrijke huizen, gezellige straatjes en sfeervolle boulevard vormt Flores een ideale uitvalsbasis voor wie de jungle van Petén wil verkennen.
Caribische kust: Livingston en het Izabalmeer
Een totaal ander gezicht van Guatemala vind je aan de Caribische kust. Dit weelderige, tropische gebied ademt een geheel eigen sfeer dankzij de Garífuna-cultuur, ontstaan uit de vermenging van indianen en Afrikaanse slaven.
Het stadje Livingston, aan de Golf van Honduras, is dé plek om de Caribische kant van Guatemala te ervaren. Hier heerst een ontspannen mix van reggae, kokosrijst, verse vis en strandleven. Een populaire excursie is een boottocht over de Río Dulce, die via kloven, mangroves en vogelrijke oevers uitmondt in Livingston. Deze 'zoete rivier' ontspringt in het westelijk gelegen Lago de Izabal, het grootste meer van Guatemala (589 km²). In en rond het meer leven zeekoeien, apen, jaguars en talloze vogelsoorten - een paradijs voor natuurliefhebbers en ecotoeristen.
Zuidelijke kuststrook: zwarte stranden en surfsfeer
Aan de Grote Oceaan strekt zich de zuidelijke kust van Guatemala uit, een 300 kilometer lange strook met donkere vulkanische stranden. Hoewel dit niet de mooiste kust van Latijns-Amerika is, zijn er zeker aantrekkelijke plekken te vinden. Zo is Tilapita, nabij de Mexicaanse grens, een rustig vissersdorpje dat ideaal is voor reizigers die even willen ontsnappen aan de drukte. Voor meer levendigheid kun je terecht in Monterrico, op 115 kilometer ten zuiden van Antigua. Dit is een populaire weekendbestemming voor inwoners van de hoofdstad, met resorts, surfscholen en een bruisend nachtleven.
Monterrico staat ook bekend om zijn zeeschildpaddenprojecten en de uitgestrekte mangrovemoerassen, die je per boot kunt verkennen. Dankzij de relaxte sfeer en de groeiende aandacht voor duurzaam toerisme ontdekken steeds meer buitenlandse reizigers deze kustplaats.
Guatemalteekse koffie en de kleurrijke chickenbus
Weinig reizigers verlaten Guatemala zonder kennis te maken met twee nationale iconen: koffie en de chickenbus.
Guatemala behoort tot de belangrijkste koffielanden ter wereld. De vruchtbare vulkanische grond, met name op de hellingen van de Sierra Madre, levert bonen van uitzonderlijke kwaliteit. De koffieteelt verloopt hier bovendien opvallend duurzaam: producenten werken vaak kleinschalig en met aandacht voor natuurbehoud en eerlijke lonen.
En dan die chickenbussen - voormalige Amerikaanse schoolbussen die in Guatemala zijn omgetoverd tot uitbundig beschilderde voertuigen vol kleur en muziek. De houten bankjes, eigenlijk bedoeld voor twee personen, worden er vrolijk bezet door drie of vier. Terwijl de bus over de bergwegen dendert en de salsa uit de speakers knalt, stappen verkopers in en uit om snacks en drankjes aan te bieden. Een rit in een chickenbus is een ervaring die je niet snel vergeet.
Spaans leren in Guatemala
Weinig landen bieden zoveel mogelijkheden om Spaans te leren als Guatemala. Door de lage prijzen en de vriendelijke bevolking is het een van de populairste bestemmingen voor taalcursussen in Midden-Amerika.
De meeste taalscholen vind je in Antigua, waar de kwaliteit hoog is en de sfeer internationaal. Wie het liever iets rustiger en authentieker wil, kiest voor Quetzaltenango (Xela). Deze studentenstad heeft een alternatief karakter en biedt vaak pakketten waarbij je taallessen combineert met vrijwilligerswerk.
Ook Lago de Atitlán is in opkomst als bestemming om Spaans te leren. Plaatsjes als San Pedro de Atitlán trekken reizigers die studeren combineren met yoga, wandelen en ontspannen aan het water. Niet zelden blijven studenten er weken of zelfs maanden hangen - en geef ze eens ongelijk.
Feitjes
Grootte: 108.889 km² (3,2 keer Nederland)
Inwoners: 18,5 miljoen
Hoofdstad: Guatemala-Stad
