Met zijn kleurrijke huisjes, smalle geplaveide straatjes en gezellige pleintjes is San Cristóbal de las Casas de meest bekoorlijke stad van het inheemse Chiapas. De koloniale stad ligt op zo'n 2000 meter hoogte in het zuidoosten van Mexico, niet ver van de grens met Guatemala. Dankzij de bruisende markten en omliggende Mayadorpjes proef je hier de inheemse cultuur nog in volle glorie. Ook de natuur rondom de stad is een trekpleister: tal van uitstapjes in de regio Chiapas wachten op je, waarvan een boottocht door de spectaculaire Cañon del Sumidero absoluut tot de hoogtepunten behoort.
Bartolomé de las Casas en de Zapatistas
San Cristóbal werd in 1528 door Diego de Mazariegos gesticht onder de naam Ciudad Real. Na de Mexicaanse onafhankelijkheid kreeg de stad haar huidige naam, ter ere van Bartolomé de las Casas, de geestelijke die zich fel inzette voor de rechten van de inheemse bevolking. In de koloniale tijd was San Cristóbal de hoofdstad van de staat Chiapas, dat destijds nog onder Guatemala viel. Die status raakte de stad kwijt in 1892, toen zij zich bleef verzetten tegen integratie in Mexico.
Ook in de moderne geschiedenis speelde verzet een grote rol. Op 1 januari 1994 bezette de EZLN - de Zapatistas - de stad, exact op de dag dat NAFTA in werking trad. Sindsdien ontstond een soort links, licht-revolutionair toerisme: in winkels zie je EZLN-shirts, maskers en symbolische souvenirs. De Zapatistas staan bekend om hun overwegend geweldloze manier van verzet (op blokkades na), en communiceren hun boodschap vooral via publieke kunst en sociale media.
Slenteren door het koloniale centrum
Het oude centrum van San Cristóbal de las Casas is een genot om doorheen te dwalen. Niet voor niets staat het bekend als een van de mooiste historische centra van Mexico. Je kunt dit op eigen tempo verkennen of aansluiten bij de populaire free walking tours die 's ochtends en aan het eind van de middag vertrekken vanaf Plaza de la Paz. De stad voelt dorps aan - ondanks haar bijna 200.000 inwoners. De keienstraten, koloniale panden, kleurrijke pleinen en traditionele kiosken geven San Cristóbal een charmante, haast tijdloze uitstraling. De etnische diversiteit van Chiapas is hier zichtbaar op iedere straathoek, van inheemse handelaars tot ambachtslieden.
Een logisch startpunt voor je ontdekkingstocht is de Plaza 31 de Marzo, het kloppend hart van de stad. De indrukwekkende 16e-eeuwse kathedraal en het voormalige huis van Diego de Mazariegos (nu Hotel Santa Clara) behoren tot de architectonische hoogtepunten. Vanaf een bankje op het plein zie je schoenpoetsers, verkopers en passerende families het dagelijks leven vormgeven. Mis ook de 16e-eeuwse kerk van Santo Domingo niet: een meesterwerk met een rijk gedecoreerde façade die 's avonds prachtig wordt uitgelicht. Het interieur, rijk aan bladgoud, is een van de grote verrassingen van de stad.
De inheemse bergdorpjes Chamula en Zinacantan
De uitstapjes naar de nabijgelegen Tzotzil-dorpen Chamula en Zinacantán behoren voor veel reizigers tot de meest memorabele ervaringen. Deze gemeenschappen hebben hun Mayacultuur uitzonderlijk goed weten te behouden en beschikken zelfs over hun eigen lokale bestuur en veiligheidsstructuur. De invloed van de Mexicaanse overheid is hier beperkt.
In Chamula is de kerk bijzonder: families brengen er offers met kaarsen, kruiden, frisdrank en - soms - kippen, om kwade geesten te verdrijven. Fotograferen is binnen de kerk strikt verboden uit respect voor de spirituele rituelen. Ook een bezoek aan een lokale leider biedt inkijk in eeuwenoude tradities.
In Zinacantán kun je terecht bij Mayafamilies die met trots hun textielkunst tonen. Hier zie je hoe traditionele kleding wordt geweven en hoe tortillas met de hand worden gemaakt. Vaak mag je zelf ook de handen uit de mouwen steken.
Natuuruitstapjes in de Chiapas-regio
De regio rondom San Cristóbal barst van de natuurpracht. Op slechts tien minuten van de stad ligt de Reserva Ecológica Huitepec, een rustig natuurgebied met wandelpaden en rijke flora. Een van de grootste trekkers is de Cañon del Sumidero - een diepe kloof waar je met een boot dwars doorheen vaart. Met een beetje geluk spot je krokodillen, apen en gieren. Ook de uitzichtpunten boven op de kloof zijn spectaculair.
Verderop ligt Agua Azul, beroemd om zijn helderblauwe watervallen die fel afsteken tegen het groene landschap. Een perfecte stop op weg naar Palenque. De regio biedt bovendien volop mogelijkheden voor hiken, mountainbiken, abseilen, paardrijden en andere activiteiten in het eco- en adventure-toerisme.
Spaans leren en digital nomads in San Cristóbal de las Casas
San Cristóbal de las Casas heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een van de populairste plaatsen in Mexico om Spaans te leren. De stad biedt een combinatie die moeilijk te evenaren is: betaalbare taalscholen, intensieve conversatiecursussen en homestays bij lokale of inheemse families die de taalverwerving versnellen én verdiepen. Veel studenten kiezen bewust voor de rustige, veilige en culturele omgeving van Chiapas in plaats van grote steden of drukke strandbestemmingen.
Diezelfde kwaliteiten trekken ook een groeiende groep digital nomads, die voor langere tijd in San Cristóbal neerstrijken. Dankzij het milde klimaat, de lage kosten van levensonderhoud, goede cafés met betrouwbaar internet en een internationaal maar kleinschalig community-gevoel is de stad uitgegroeid tot een alternatief hub voor remote workers. Het dagelijkse straatleven, de vele koffiebars, co-workingplekken en culturele evenementen zorgen voor een prettige balans tussen werken, leren en ontspannen. Voor veel reizigers blijkt San Cristóbal daardoor niet alleen een bestemming om Spaans te leren, maar ook een plek waar ze weken of zelfs maanden blijven hangen.