Sanfermines is een wereldberoemd evenement in Pamplona. Jaarlijks komen ruim een miljoen bezoekers af op dit megafestijn dat in Spanje ook bekend is als Fiestas de San Fermín. Met afstand het bekendste onderdeel van het San Fermín festival is het gevaarlijke en omstreden stierenrennen. Jaarlijks vallen daarbij gewonden en soms zelfs doden. Maar Sanfermines kent naast het stierenrennen in Pamplona tal van andere activiteiten en tradities.
Chupinazo, de wilde opening van Sanfermines
In Spanje zijn er meer van maar de chupinazo van Pamplona moet wel de beroemdste en wildste ter wereld zijn. Het gaat ongeveer als volgt. Tienduizenden feestgangers getooid met rode zakdoeken (pañuelos rojos) verzamelen zich op 6 juli op het centrale plein van Pamplona voor de officiële opening. Met het afschieten van de Chupinazo vanaf het balkon van het gemeentehuis om klokslag 12:00 uur worden de San Fermín feesten letterlijk afgeschoten. De uitzinnige massa schreeuwt dan 'Leve San Fermín!' om elkaar vervolgens met water én wijn te overgieten - we zijn vertrokken! Opgehitst door de massa en met de nodige alcohol gebeurt er in deze extatische toestand van alles. Een van de officieuze tradities van de opening is het topless gaan van een aantal vrouwen wat bijdraagt aan de feestvreugde en de wilde reputatie van de chupinzo. Hoewel dit fenomeen doorgaans onschuldig en gemoedelijk is, heeft de gemeente zijn handen vol aan seksuele agressie waarbij men tegenwoordig ook actieve campagnes inzet. Een ander serieus probleem voor de autoriteiten is het wildplassen. Met name de muren in het oude centrum krijgen het zwaar te verduren tijdens de feesten.
Hoe werkt het stierenrennen van Pamplona
Na de opening op zaterdag is er elke dag om 08:00 uur een encierro. Daarbij worden zes vechtstieren door de smalle straten van Pamplona gejaagd richting de arena. In totaal zijn er acht encierros die qua gevaarlijkheidsgraad behoorlijk kunnen verschillen. In verschillende gewichtn worden de stieren telkens door een andere fokkerij aangeleverd. Nadat de stieren eenmaal zijn losgelaten en het startschot klinkt gaan honderden deelnemers de stieren voor op een 850 meter lang parkoers. Hoewel het verstandig is om te rennen voor je leven is het juist de sport om zo dicht mogelijk bij de imposante stieren te komen. Volgens het protocol mogen de deelnemers uitgerust met witte kleding en een rode sjaal, zich alleen verdedigen met een opgerolde krant. De deelnemers bestaan uit een bonte mix van gelegenheidsrenners. Het zijn veelal jongemannen maar er is ook een harde kern van serieuze renners voor wie het stierenrennen bijna religie is. Dat de encierro geen ludieke renpartij is, blijkt wel uit de cijfers. Sinds 1922 kwamen al 15 deelnemers om het leven. En jaarlijks zijn tientallen gewonden te betreuren. Met de stieren loopt het altijd slecht af, want ze worden allemaal gedood in de arena. Wist je dat de TVE het spektakel dagelijks live uitzendt met analyses en al?
Stieren maar ook andere activiteiten
De traditionele stierengevechten vinden 's middags plaats in de Plaza de Toros, de arena van Pamplona. Het is daarbij traditie dat het vlees van de gedode stieren wordt verwerkt in een stoofpot (estofado) of als kotelet (chuleta) wordt aangeboden. Voor wie zich goed wil inlezen: de stierengevechten en de hartstochtelijke feesten van San Fermín zijn beschreven door Ernest Hemingway in zijn beroemde roman 'The Sun Also Rises' (de Spaanse titel is 'Fiesta'). De Amerikaanse schrijver die enorm veel passie had voor het stierenvechten en -lopen heeft daarmee het fenomeen van Pamplona eigenhandig op de kaart gezet.
Je zou bijna vergeten dat Sanfermines dat bol staat van de tradities nog veel meer in petto heeft dan stieren. Zo is er de eeuwenoude traditie van het dragen van het beeld van San Fermín op 7 juli door het oude centrum van Pamplona. Het San Fermín Festival is dan ook ontstaan als eerbetoon aan deze heilige die in 1591 in Frankrijk als martelaar stierf. Maar ook Baskische volksdansen, concerten en vuurwerk maken deel uit vam het festival. Net als de bonte stoet van verklede mensen die elk jaar met enorme maskers (Kilikis) door de stad paradeert. Weer van een heel andere orde zijn de enorme feesten waar met name de jongeren tot in de late uurtjes op losgaan. Over tradities gesproken, San Fermín eindigt op 14 juli met de stoet van de reuzen opgevolgd door het afscheidslied El Pobre de Mí op een wederom volgepakt Plaza de Ayuntamiento.
Periode: 6 juli - 14 juli 2023
Bekijk de mogelijkheden voor Spaanse lessen in Spanje en vind jouw favoriete locatie en cursus.