In 1978 verscheen Quito samen met Krakau als eerste stad op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Met reden, want Quito herbergt één van de grootste en best bewaarde historische centra van Latijns-Amerika. Omringd door maar liefst veertien vulkanen staat de hoogstgelegen hoofdstad ter wereld garant voor een verscheidenheid aan spectaculaire miradores en outdooractiviteiten in haar omgeving. De 'Stad van de Evenaar' is bovendien een ideale uitvalsbasis voor tal van plekken in het compacte Ecuador -- tot aan de beroemde Galapagoseilanden, die op zo'n duizend kilometer van het vasteland liggen.
Historisch centrum en Unesco-erfgoed
Het historische centrum van Quito telt meer dan 130 monumentale gebouwen, waaronder veertig koloniale kerken en zestien kloosters. Van al die religieuze bouwwerken spreekt vooral de Iglesia de la Compañía de Jesús tot de verbeelding. De met goud overladen jezuïetenkerk in Italiaanse stijl werd in 160 jaar voltooid, in 1765. Ook de Basílica del Voto Nacional, met de hoogste kerktorens van Ecuador, en de Iglesia de San Francisco, gebouwd op het voormalige zomerpaleis van de Inca-heerser Atahualpa, zijn absolute hoogtepunten.
Het centrale Plaza de la Independencia - of Plaza Grande - vormt het hart van de oude stad. Hier staan de kathedraal, het presidentieel paleis, het aartsbisschoppelijk paleis en het gemeentehuis. Wie genoeg heeft van de koloniale pracht wandelt richting het moderne La Mariscal, de toeristische en zakelijke wijk met talloze winkels, koffiezaken, terrassen en een bruisend nachtleven rond Plaza Foch.
Quito dankt zijn naam aan de Quitus, een van de oorspronkelijke stammen in dit gebied. De Inca's namen pas in de 15e eeuw de macht over, kort voor de komst van de Spanjaarden. Toen de conquistadores arriveerden, woedde er juist een broedertwist tussen de in Quito gevestigde Atahualpa en zijn broer Huascar in Cusco. Atahualpa won de strijd, maar kon niet lang van zijn overwinning genieten: de Spanjaarden namen al snel de macht over. Ironisch genoeg werd de stad door de eigen Inca-generaal verwoest om te voorkomen dat de vijand haar in handen kreeg.
Legendes en cultuur van de stad
Wie Quito écht wil begrijpen, moet haar legendes leren kennen. Ze leven voort in de gebouwen, de straten en de harten van de quiteños.
De bekendste is die van Cantuña, de architect van de binnenplaats van de San Francisco-kathedraal. Toen hij zijn werk niet op tijd kon afronden, verscheen de duivel met een verleidelijk voorstel: hij zou het project in één nacht voltooien - in ruil voor Cantuña's ziel. De architect ging akkoord, maar bedacht later een list. Hij verwijderde stiekem één steen, zodat het werk technisch onvolledig bleef. Toen de duivel zijn beloning kwam eisen, wees Cantuña op de ontbrekende steen. Woest verdween de duivel in een donkere wolk.
Naast de legendes is Quito ook een stad van levendige tradities, religieuze processies en kleurrijke markten. Vooral tijdens Semana Santa (de Heilige Week) en de Fiestas de Quito in december bruist de stad van optochten, muziek en vuurwerk.
Miradores en natuur rond Quito
Door haar ligging in een keten van vulkanen biedt Quito talloze natuurlijke uitkijkpunten. Met de teleférico stijg je in tien minuten van het westen van de stad naar de flanken van de vulkaan Pichincha. Vanaf Cruz Loma - op 4100 meter hoogte - ontvouwt zich een panoramisch uitzicht over de stad en de vulkanische "Avenida de los Volcanes".
Een ander geliefd uitkijkpunt is El Panecillo, de heuvel die 200 meter boven het stadsniveau uitsteekt en wordt bekroond door het enorme standbeeld van de Maagd van Quito. Vanaf hier heb je uitzicht over de hele stad en bij helder weer op de besneeuwde toppen van Cotopaxi, Cayambe en Antisana. Quito's vorm - lang en smal, zo'n 70 kilometer lang en slechts vier kilometer breed - is vanaf deze miradores goed te zien.
De natuur is ook aanwezig binnen de stad zelf. In Parque La Carolina, midden in het moderne zakendistrict, komen inwoners samen om te sporten, voetballen of de lokale volleybalvariant ecuavóley te spelen. Parque El Ejido en Parque La Alameda behoren tot de oudste en meest geliefde stadsparken. Op zondag worden er overal gratis activiteiten georganiseerd, van danslessen tot kunstmarkten.
De stad van de evenaar
Quito ligt slechts 25 kilometer ten zuiden van de evenaar en staat bekend om haar milde klimaat dat vaak als 'eeuwige lente' wordt omschreven. Toch kan het weer verrassend wisselen: zon in de ochtend, regen in de middag, koelte in de avond.
Een van de bekendste bezienswaardigheden is Ciudad Mitad del Mundo, het monument dat het denkbeeldige midden van de aarde markeert. Een Franse expeditie berekende in de 18e eeuw de ligging van de evenaar, maar moderne GPS-metingen toonden later aan dat het monument ongeveer 240 meter ten zuiden van de echte lijn ligt. Toch blijft het een fascinerende plek waar bezoekers kleine experimenten kunnen doen die de natuurkrachten rond de evenaar laten zien, zoals het beroemde corioliseffect.
Modern Quito
De afgelopen jaren heeft Quito grote stappen gezet in modernisering en duurzaamheid. De stad beschikt sinds eind 2023 over een eigen metrolijn, die het verkeer ontlast en de verbinding tussen noord en zuid verbetert. Daarnaast zijn veel elektriciteitskabels ondergronds gelegd, is de infrastructuur vernieuwd en zijn fietspaden aangelegd.
Op zondagen zijn delen van de stad autovrij, waardoor bewoners massaal gaan fietsen, wandelen en joggen. Het succesvolle BiciQuito-systeem maakt het eenvoudig om een fiets te huren en op een andere locatie weer in te leveren. Ook de veiligheid in de stad is de afgelopen jaren verbeterd dankzij zichtbare maatregelen en cameratoezicht in taxi's. Hierdoor voelt Quito tegenwoordig aanzienlijk veiliger voor zowel bewoners als bezoekers.
Excursies vanuit Quito
Vanuit Quito kun je gemakkelijk de spectaculaire natuur van Ecuador verkennen. Een van de populairste dagtochten voert naar de actieve vulkaan Cotopaxi (5897 meter), waar je kunt wandelen, paardrijden of mountainbiken. Even indrukwekkend is de tocht naar Quilotoa, een turquoise kratermeer omringd door berglandschappen - een paradijs voor wandelaars.
Voor ontspanning trek je naar de warmwaterbronnen van Papallacta, prachtig gelegen tussen de Andes. Ook avonturiers vinden hun gading: zowel het Amazoneregenwoud als de Galapagoseilanden zijn uitstekend bereikbaar vanuit Quito. In het oosten van het land biedt het Reserva de Producción Faunística Cuyabeno een authentieke jungle-ervaring, inclusief ontmoetingen met inheemse gemeenschappen die hun cultuur met trots delen.