Met bijna een miljoen inwoners ademt Mérida een prettige en ontspannen sfeer. Gekenmerkt door een aantrekkelijk koloniaal centrum met pastelkleurige huizen, gezellige pleinen, nauwe straten, statige boulevards en verscheidene musea kun je in de Witte Stad volop genieten van lokale gastronomie, cultuur en mezcal. Vanuit Mérida, de hoofdstad van het schiereiland Yucatán, liggen bovendien wereldberoemde Maya-plaatsen als Uxmal en Chichén Itzá binnen handbereik. Afkoelen kan in een van de spectaculaire cenotes in de nabije omgeving. Mérida is niet alleen de ideale uitvalsbasis voor Yucatán, maar ook een van de meest aantrekkelijke steden van Mexico.
Onafhankelijke hoofdstad van Yucatán
Mérida werd in 1542 gesticht door Francisco de Montejo op de restanten van de Mayastad T'hó. De conquistadores gaven de nieuwe stad dezelfde naam als Mérida in Spanje, omdat de Maya-ruïnes hen deden denken aan Romeinse bouwwerken. De stenen van de oude tempels werden hergebruikt voor nieuwe gebouwen, waarvan de inscripties nog altijd zichtbaar zijn, onder meer in de kathedraal.
Mérida had een bijzondere positie binnen het Spaanse rijk, omdat het rechtstreeks orders uit Spanje ontving. Daarmee bleef de stad onafhankelijk van het centrale gezag in Mexico-Stad. Stadsmuren beschermden Mérida tijdens het koloniale tijdperk tegen aanvallen van de Maya's, en ook tijdens de Kastenoorlog (1847-1901) kwamen ze van pas, toen de oorspronkelijke bevolking in opstand kwam. Uiteindelijk moest de Mexicaanse regering de stad te hulp schieten, waarmee de autonomie ten einde kwam.
Aan het einde van de 19e eeuw bloeide de productie van henequén op, een vezelsoort die gebruikt werd voor tapijten, manden, touwen en hangmatten. Mérida werd er schatrijk van. Begin 20e eeuw leidde de henequénhandel tot de bouw van weelderige herenhuizen en haciendas in de buitenwijken - tegenwoordig een van de toeristische trekpleisters van de stad.
Plaza Grande: het hart van Mérida
Het kloppend hart van Mérida is de Plaza Grande, waar in de late namiddag de hele stad lijkt samen te komen. Rond het centrale plein liggen emblematische gebouwen zoals de imposante 16e-eeuwse kathedraal - de oudste kerk op het vasteland van Amerika - en het pastelkleurige groene Palacio de Gobierno. Neem zeker een kijkje binnen om de indrukwekkende muurschilderingen van Fernando Castro Pacheco te bewonderen, die de bloedige geschiedenis van Yucatán verbeelden.
Aan de zuidkant van het plein ligt Casa Montejo, daterend uit 1549. Het was het huis van de stichter van de stad en geldt als Mérida's oudste gebouw. Een ander sfeervol plein is Parque de Santa Lucía, waar elke donderdagavond een serenade plaatsvindt met traditionele muziek en dans uit de regio - een traditie die al sinds 1965 voortleeft. In Mérida kun je vrijwel elke dag wel ergens een cultureel optreden of festival beleven.
Naast het levendige historische hart herbergt Mérida ook moderne wijken met Franse architectuur. Een goed voorbeeld is de Paseo Montejo, de meest karakteristieke straat van de stad. Aan deze elegante boulevard, Mérida's eigen Champs-Élysées, staan tal van statige herenhuizen - echo's uit het welvarende henequéntijdperk. Sommige worden nog bewoond, andere huisvesten tegenwoordig musea, restaurants en stijlvolle winkels.
Een absolute aanrader is het Gran Museo del Mundo Maya, geheel gewijd aan de rijke Maya-cultuur van Yucatán. Met zijn moderne architectuur en indrukwekkende collectie geldt het als een van de beste musea van Mexico. Tot de charmes van Mérida behoren ook haar vele parken en tuinen, zowel binnen als buiten de stadsgrenzen.
Culinaire attracties van Mérida
Mérida is een stad waar de lokale gastronomie tot de hoogtepunten behoort. Begin je dag op de Mercado de Santa Ana voor een authentieke Yucatán-ervaring. Bestel er antojitos yucatecos (typische hartige snacks) met een jugo natural -- vers tropisch vruchtensap -- voor een smakelijke start van de dag.
Wie door Mérida slentert, loopt vroeg of laat tegen een ijszaak aan. Probeer daar het lokale maïssmaakijsje: helado de elote. Een aanrader is Heladería Colón, beroemd om haar ambachtelijke ijs dat heerlijk smaakt op het terras.
Voor de lunch is Chaya Maya een uitstekende keuze. Hier proef je de beroemde sopa de lima, een frisse limasoep die je culinaire onderdompeling compleet maakt. Ook een straatkraampje is vaak een goed alternatief. Probeer zeker de cochinita pibil, langzaam gegaard varkensvlees in achiote-saus - hét gerecht van Yucatán.
Haciendas, cenotes en wereldberoemde Maya-plaatsen
Wie meer wil weten over het henequénverleden kan verschillende haciendas rond Mérida bezoeken. Het dichtstbij ligt Hacienda Yaxcopoil, ooit een bloeiend landgoed met 400 werknemers. Hoewel de hacienda vervallen is, heeft ze een pittoreske uitstraling. De originele meubels van de familie García Rejón Mazó behoren tot de hoogtepunten. Op 36 kilometer van Mérida ligt Hacienda Ochil, tegenwoordig een van de mooiste hotels van Yucatán.
Voor avonturiers zijn er in de omgeving talloze cenotes - grotten of poelen gevuld met helderblauw water, vaak ondergronds. De mooiste zijn te vinden bij Cenotes de Cuzamá, drie cenotes dicht bij elkaar die per paard en wagen of fiets kunnen worden bezocht.
De grootste trekpleisters in de omgeving zijn echter de beroemde Maya-steden Uxmal en Chichén Itzá. Op een uur rijden ten zuiden van Mérida ligt Uxmal, een Unesco Werelderfgoedlocatie met verfijnde Puuc-architectuur. De Pirámide del Adivino wordt vaak beschouwd als de mooiste tempel van Mexico. Twee uur oostwaarts ligt Chichén Itzá, het meest iconische Maya-complex van het land. Hier bewonder je de majestueuze piramide El Castillo en het Gran Juego de Pelota, de grootste balspelplaats van Mexico.
Wie liever de rust opzoekt, kan de Ruta Puuc volgen, ten zuiden van Uxmal. Daar liggen minder bezochte maar indrukwekkende sites zoals Kabah, ooit een van de belangrijkste steden in de regio.