Zilverstad Guanajuato, geboortestad van Diego Rivera, is misschien wel de meest charmante en romantische stad van Mexico. Eeuwenlang was ze de rijkste stad van Mexico. Dat zorgde voor een prachtige koloniale nalatenschap. En inmiddels ook Unesco Werelderfgoed. Wat ook helpt, is haar formidabele ligging in een dal. Nauw ingeklemd tussen bergen. Wie de universiteitsstad en cultuurstad in oktober bezoekt, valt met zijn neus in de boter. De stad dompelt zich dan onder in het theaterfestival Cervantino, het belangrijkste culturele festival in Latijns-Amerika.

Zilvermijnen en revolutie
In 1558 werd voor het eerst zilver gevonden in Guanajuato. Snel zou de stad uitgroeien tot het grootste zilvercentrum ter wereld, toen nog onderdeel van Nieuw-Spanje. Een van de zilvermijnen, La Valenciana, was goed voor maar liefst tweederde van de zilverproductie wereldwijd. Dankzij de enorme welvaart verrees in Guanajuato het ene na het andere monumentale gebouw. In 1810 kwam een gemêleerde groep van inheemse arbeiders, intellectuelen en mijnbaronnen in opstand tegen Spanje. Tezamen vormde zij de bakermat voor de Mexicaanse revolutie. Een legende met Pípila in de hoofdrol. De mijnwerker wist een belangrijke opslagplaats in brand te steken en zou zo de beslissing weten te forceren in de felle strijd met de Spanjaarden. Met het reusachtige Pípila-monument heeft Guanajuato deze plaatselijke held in ieder geval gepast geëerd. Bij dit monument ligt een mirador waarvandaan je het wonderschone Guanajuato in vol ornaat kunt bewonderen en in een fraai plaatje kunt vangen.
Ronddwalen door nauwe straatjes en gezellige pleintjes
Guanajuato is gemaakt om te slenteren dankzij haar vele callejones, monumenten en het autovrije centrum. Begin bij het gepolijste en sfeerrijke Jardín de la Unión. Dit knusse hoofdplein met zijn aantrekkelijke cafés en restaurants vormt het toeristisch hart van Guanajuato waar toeristen, studenten en mariachi elkaar treffen. Aan het plein liggen verschillende bezienswaardigheden, zoals de barokke kerk San Diego en het prachtige neoklassieke Teatro Juárez. Een kilometer ten westen van Jardín de la Unión vinden we het tweede centrum van de stad rondom Mercado Hidalgo. Bij deze markthal liggen Plaza San Roque en Plazuela San Fernando met zijn vele kramen en restaurants. Als je verder loopt, kom je uit bij een aantal trappen die je brengen naar de Guanajuato's smalste en steilste straten. Voordat je er erg in hebt sta je bij de vermaarde Callejón del Beso: Steeg van de Kus. Beroemd geworden door een legende uit de 19e eeuw over een verboden romance tussen een mijnwerker en een meisje uit een rijke familie die elkaar niet mochten zien. De mijnwerker huurde daarom maar een huis pal tegenover de woning van zijn geliefde om zo toch heel dicht bij haar kunnen zijn. Sterker nog, ze konden elkaar letterlijk kussen vanaf het balkon. Zo is deze zeer smalle straat uitgegroeid tot een toeristische attractie van formaat.
Cultuur- en universiteitsstad
Guanajuato wordt met reden Mexico's cultuurstad genoemd. Wie door de stad slentert en de muzikanten en artiesten tegen het lijf loopt In de vorm van spontane theatervoorstellingen op plekken als Plaza Jardín de la Unión, zal dit alleen maar beamen. Het absolute culturele hoogtepunt van de stad in oktober vormt
Festival Internacional Cervantino. Ooit opgezet door Mexicaanse studenten als eerbetoon aan Miguel de Cervantes, is het theaterfestival gestaag uitgegroeid tot het beste culturele evenement van Latijns-Amerika. Artiesten, theatermakers en straatmuzikanten uit heel de wereld komen er massaal op af. In Guanajuato vinden we ook één van de meest prestigieuze universiteiten van Mexico. In het bijzonder hoog aangeschreven op de terreinen theater, muziek, recht en mineralogie. Helmaal in koloniale stijl opgetuigd zou je vermoeden dat de charmante universiteit heel oud moet zijn. In werkelijkheid stamt ze uit 1955. De steile trappen zijn een ware eyecatcher. Ze worden bevolkt door studenten die er rustig genieten van de zon en het uitzicht. Dat Guanajuato bijzonder veel aantrekkingskracht uitoefent op (taal)studenten en cultuurliefhebbers laat zich wel raden met al deze ingrediënten...